دوشنبه سی ام آذر ۱۳۸۸ - ۶:۵۵ ب.ظ - دکتر لیلا (مهستی) جویباری -
اگر شما در مورد صحبت با کودکتان در باره مرگ نگران هستید، شما تنها نیستید. خیلی از ما هم در مورد حرف زدن در این گونه موارد مثل کوچکترها بی میل هستیم. بخصوص اگر قرار باشد با کودکان حرف بزنیم. اما مرگ یک حقیقت گریز ناپذیر زندگی است. ما و کودکان مان باید با آن سر و کار داشته باشیم. اگر ما می خواهیم که به آنها کمک کنیم، باید به آنها اجازه دهیم تا در این مورد با ما حرف بزنند.با صحبت با کودکانمان در مورد مرگ، ممکن است ما چیزهایی که آنها می دانند یا نمی دانند را پوشش دهیم. اگر آنها تصور غلط، ترس یا نگرانی دارند، ما می توانیم به آنها با بهبود بخشیدن نیازهای اطلاعاتی، دلداری کردن و تفهیم مناسب کمک کنیم. درست است که صحبت کردن تمام مسائل را حل نمی کند ولی بدون حرف زدن هم ما برای کمک و شناخت توانایی ها بیشتر محدود هستیم. اینکه چه مطالبی را به کودکمان بگوییم و یا چه وقتی در مورد ان صحبت کنیم، به سن و تجارب کودک بستگی دارد. بعلاوه، به تجارب خودمان، اعتقادات، احساسات و موقعیت های مشابه ای که قبلا خودمان در مواجهه با موارد مختلف آن بودیم نیز بستگی دارد. بعضی بحث ها در مورد مرگ ممکن است بر اثر تحریک یک خبر جدید یا یک برنامه تلویزیونی و قرار گرفتن در جو عاطفی مربوط باشد. و یا در نتیجه یک بحران خانوادگی و برخورد با احساسات مربوطه باشد. این پمفلت نمی تواند سروکار داشتن با هر وضعیتی را امکان پذیر کند. اما بعضی از اطلاعات کلی را که ممکن است برای شما مفید باشد را بهبود می بخشد.
کودکان آگاه هستند
خیلی زودتر از اینکه ما متوجه شویم کودکان از مرگ آگاه هستند. آنها مرگ پرندگان، حشرات و حیوانات اطراف خود را در جاده، راه آهن و...می بینند. همچنین آنها حداقل یکبار در روز در تلویزیون نیز آن را می بینند. در داستانهای زیبای کودکانه و بعضی بازی های خود نیز با آن مواجهند .مرگ قسمتی از زندگی است و کودکان در سطحی هرچند کم از آن آگاه هستند. اگر ما به کودک اجاره دهیم که در مورد مرگ با ما حرف بزند، می توانیم نیازهای اطلاعاتی آنها را بگیریم، آنها را برای بحران های احتمالی آماده کنیم و به آنها در مواقعی که آشفته هستند کمک کنیم. ما می توانیم آنها را برای ارتباط با ما علاقه مند کنیم، هنگامی که با ما حرف می زنند به چیزهایی که می گویند علاقه نشان دهیم، به حرف زدن تشویق کنیم و به نظرات آنها احترام بگذاریم.این کار زمانی آسان می شود که ما با آنها راحت باشیم و صادقانه برخورد کنیم. با احساسات خود نیز راحت تر برخورد کنیم_همیشه حرف زدن راحت تر از عمل کردن است اگر ما بعضی مسائلی که ممکن است ارتباط را مختل کند را بشناسیم و بتوانیم آنها را حذف کنیم، ارتباط مان با کودک مان راحت تر می شود.
موانع ارتباطی
خیلی از ما برای صحبت در مورد مسائل اضطراب زا تمایلی نداریم. اغلب سعی می کنیم یک سرپوش روی احساسات خود بگذاریم و امیدواری که گفتن"چیزی نیست" کافی باشد تا اوضاع بهتر شود. اما صحبت نکردن درباره این چیزها به معنای نداشتن ارتباط نیست. کودکان مشاهده گران بزرگی هستند. آنها پیام ها را در چهره ما، در راه که قدم می زنیم و دست تکان می دهیم و با تمامی اعمال مان دریافت می کنند. در واقع ما خودمان را با اعمال مان، با چیزهایی که می گوییم و نمی گوییم بیان می کنیم. وقتی ما بطور واضح از صحبت در باره چیزهایی که آشکارا اضطراب زا هستند، اجتناب می کنیم، کودکان در آن موضوع بیشتر تامل می کنند و در مورد آن سوال می پرسند. در یک کودک اجتناب کردن از یک موضوع می تواند این پیام را داشته باشد:
اگر مامان و ابای من در این مورد با من حرف نمی زنند پس اون خیلی بده و بهتر است که در این باره با کسی حرف نزنم. در نتیجه بجای اینکه ما با حرف نزدن از کودکمان حمایت کنیم، بعضی وقت ها دلیلی می شویم برای اضطراب بیشتر کودک و اینکه دیگر احساساتش را به ما نگوید. از طرف دیگر این هم عاقلانه نیست که به کودک اطلاعاتی را بدهیم که هنوز آنها را درک نمی کند و یا اینکه اطلاعات تکراری بدهیم که قبلا می داند. با بروز هر موضوع محرک ما باید یک تعادل حساس و متناسبی را در کودک بین تشویق آنها به برقراری ارتباط و اجتناب از مواجهه شدن با موضوع برقرار کنیم و دست یابی به این تعادل آسان نیست. این موارد شامل:
اگر مامان و ابای من در این مورد با من حرف نمی زنند پس اون خیلی بده و بهتر است که در این باره با کسی حرف نزنم. در نتیجه بجای اینکه ما با حرف نزدن از کودکمان حمایت کنیم، بعضی وقت ها دلیلی می شویم برای اضطراب بیشتر کودک و اینکه دیگر احساساتش را به ما نگوید. از طرف دیگر این هم عاقلانه نیست که به کودک اطلاعاتی را بدهیم که هنوز آنها را درک نمی کند و یا اینکه اطلاعات تکراری بدهیم که قبلا می داند. با بروز هر موضوع محرک ما باید یک تعادل حساس و متناسبی را در کودک بین تشویق آنها به برقراری ارتباط و اجتناب از مواجهه شدن با موضوع برقرار کنیم و دست یابی به این تعادل آسان نیست. این موارد شامل:
سعی کنید زمانی کودک مایل به برقراری ارتباط و حاضر به همکاری است، با او همراه شوید
سعی نکنید که یک مانع بگذارید زیرا آنها از برقراری ارتباط باز داشته می شوند.
وقتی که ما واقعا مضطرب و آشفته هستیم، توضیحات تان را به آنها صادقانه بگویید
احساسات آنها را گوش کنید و بپذیرید
با گفتن اینکه شما هنوز کوچک هستید از پاسخ به سوالات آنها طفره نروید
سعی کنید برای آنها پاسخ های ساده، کوتاه و مناسب پیدا کنید که بتوانند به خوبی موضوع را بفهمند.
شاید سخت تر از همه اینها این باشد که ما با احساسات و عقاید خود درگیر شویم و این امری طبیعی است و ما فرصت این را داریم که با آنها حرف بزنیم.
ترجمه: عافیه کر، دانشجوی ترم پنج پرستاری، واحد درسی کودکان یک، دانشگاه علوم پزشکی گلستان
بسم الله الرحمن الرحیم